اجرای طرح تحقیقاتی توسعه کشت پنبه در لرستان؛
انرژی هستهای روی طلای سفید هم جواب داد
برنامهریزی برای افزایش تولید پنبه به عنوان یک محصول راهبردی برای صنعت نساجی با بهرهگیری از دانش هستهای در مزارع لرستان جواب داد و در یک دستاورد مهم برای کشاورزی ایران ۲ رقم پنبه با استفاده از انرژی هستهای عملکرد ۴ تن و ۴۰۰ کیلوگرم داشتند.پیشبینی کارشناسان این است که با موفقیتآمیز بودن این طرح، بتوان کشت پنبه را در لرستان و سایر استانهای شرکتکننده توسعه داد و از واردات بیرویه این محصول از کشورهایی مانند ترکیه، ازبکستان و هند جلوگیری کرد.از ارقام کشت شده، انرژی هستهای تاثیر فوقالعادهای بر روی چندین رقم داشته و کشاورز عملکرد ۲ برابری محصول را به دست آورده است.
جلوگیری از واردات پنبه با طرح توسعه
به گزارش روابط عمومی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان، مهدی شعبان، محقق و کارشناس پردیس تحقیقات و آموزش کشاورزی بروجرد در گفتوگو با فارس با اشاره به طرح بررسی سازگاری ارقام مختلف پنبه در تاریخهای مختلف گفت: طرحی که ما انجام دادیم، بررسی مقایسه عملکرد بین ارقام ایرانی و خارجی پنبه در سه تاریخ کاشت متفاوت است. در واقع این طرح یک پروژه است که بخشی از یک طرح کلان ملی محسوب میشود که شروع آن از سال ۱۴۰۳ انجام شده و تا سال ۱۴۰۶ ادامه دارد.
وی بیان کرد: در این طرح ما میخواهیم بدانیم که آیا مناطق جدیدی که پنبه در آنجا کشت نمیشود، مستعد کشت پنبه هستند یا نه. هدف از اجرای این طرح در واقع برآوردهکردن نیاز مواد اولیه صنایع نساجی کشور است.
محقق و کارشناس پردیس تحقیقات و آموزش کشاورزی بروجرد گفت: ما سالانه به ۱۵۰ هزار تن پنبه برای صنایع نساجی نیازمند هستیم که حدود ۱۰۰ هزار تن آن در داخل کشور تولید میشود و ۵۰ هزار تن آن را مجبوریم از خارج وارد کنیم که ارزبری در حدود ۲ میلیون دلار دارد.
شعبان گفت: با توسعه کشت پنبه در مناطق جدید و مناطق جغرافیایی مستعد مثل شهرستان بروجرد - که کارخانجات نساجی در آن مستقر هستند - میتوانیم نیاز صنایع نساجی این شهرستان را برآورده کنیم. به علاوه اگر بتوانیم سطح زیر کشت را توسعه دهیم، میتوانیم به سایر استانها و در نهایت به خارج از کشور هم صادرات داشته باشیم.
وی افزود: در حال حاضر سطح زیر کشت پنبه ۱۱۸ هزار هکتار رسیده است. در آن زمان نه تنها واردات نداشتیم، بلکه صادرات پنبه داشتیم و ارزش صادرات پنبه ما به اندازه ۲۰ درصد درآمد نفتی کشور در آن زمان بود. اما به تدریج با تغییر اقلیم و کاهش سطح زیر کشت، در حال حاضر سالانه حدود ۵۰ هزار تن پنبه وارد میکنیم.
ارقامهایی که جواب داد
محقق و کارشناس مرکز تحقیقات کشاورزی لرستان افزود: در این طرح ما ۱۲ رقم را مورد مقایسه قرار دادیم. دو رقم از این ارقام به نامهای پرتو و تابان تولید شده در پژوهشگاه کشاورزی انرژی هستهای هستند.
به گفته شعبان دو رقم پرتو و تابان تحت شرایط پرتودهی با استفاده از انرژی هستهای قرار گرفته و جواب داد.
وی افزود: افزایش عملکرد، مقاومت به تنش خشکی، مقاومت به آفات و بیماریها یا زودرسی از مزایای کشت پنبه با این ارقام است.
محقق و کارشناس مرکز تحقیقات کشاورزی گفت: خوشبختانه این طرح در شهرستان بروجرد جواب داد. ما مشاهده کردیم که این دو رقم هم از همه زودتر بودند - حدود ۲۰ تا ۳۰ روز زودرسی داشتند - هم نسبت به آفاتی مثل کرم قوزه خوار و سنک مقاومت داشتند و هم عملکردی بیشتر از میانگین داشتند. شعبان بیان کرد: عملکرد میانگین کشوری حدود ۲.۵ تا ۳ تن است، اما ما از رقم پرتو ۴ تن و ۳۰۰ کیلوگرم و از رقم تابان ۴ تن و ۴۰۰ کیلوگرم در هکتار برداشت داشتیم.
اجرای طرح در ۵۰۰ هکتار از مزارع بروجرد
وی افزود: طرحی که ما اجرا کردیم در حد نیم هکتار انجام شده چون در قالب یک طرح آزمایشی است. لازمه اینکه بتوانیم آن را در منطقه توسعه دهیم این است که ابتدا مقایسات آزمایشی آن انجام شود و اگر در بازه زمانی سهساله طرح، عملکردش پایدار بود و بهترین عملکرد را در این شرایط داشت.
محقق و کارشناس مرکز تحقیقات کشاورزی لرستان گفت: این ارقام را میتوانیم توصیه کنیم و به مزارع کشاورزان برای مقایسه عملکرد در مزارع الگویی بفرستیم. وقتی جواب این تستها خوب بود و بازدهی عالی داشت، میتوانیم برای کشاورزان عادی توصیه کنیم.
خودکفا شدن صنایع نساجی لرستان با توسعه کشت پنبه
شعبانی با اشاره به اینکه در لرستان حدود ۱۰ هزار هکتار سطح زیر کشت برنج داریم که محصول بسیار آببری است و سفرههای آب زیرزمینی را خالی کرده است گفت: اگر بتوانیم محصول پنبه را کشت کنیم - که در کل دوره رشدش به ۴ تا ۵ آبیاری نیاز دارد و ما هر ۲۰ روز یکبار آبیاری کردیم - میتوانیم ۲ هزار هکتار از اراضی برنج را به پنبه تبدیل کنیم. با این کار میتوانیم صنایع نساجی استان را کاملاً از واردات خودکفا کنیم.
وی افزود: بهعنوانمثال یک کشاورز داریم که ۸۰ هکتار زمین دارد ولی بهاندازه ۴۰ هکتار آب دارد. این کشاورز میتواند در ۴۰ هکتار پنبه کشت کند و با ۲ تا ۳ آبیاری تکمیلی، عملکرد قابلقبولی داشته باشد و درآمد بسیار زیادی کسب کند.
محقق مرکز تات لرستان گفت: پنبه یکی از گیاهان راهبردی و استراتژیک بسیار مهم است و در سالهای اخیر جز محصولات اساسی کشور طبقهبندی میشود که دارای خرید تضمینی است.
وی با اشاره به اینکه ارزشافزوده پنبه حدود ۲۰۰ درصد است و محصولات بسیار زیادی از این گیاه برداشت میشود افزود: بیش از ۷۰ نوع محصول. از دانه آن برای استخراج روغن استفاده میشود، از کنجاله آن در خوراک دام، از پرزهای بسیار ریز روی بذر برای تهیه پوست مصنوعی، کاغذهای مقاوم، کاغذ اسکناس و حتی در صنایع نظامی استفاده میشود. مهمترین استفاده هم تأمین مواد اولیه صنایع منسوجات است.
نبود مکانیزاسیون چالش توسعه کشت پنبه
محقق مرکز تحقیقات کشاورزی لرستان گفت: مهمترین مشکل در توسعه کشت پنبه، بحث مکانیزاسیون این محصول است. پنبه محصولی است که باید با دست برداشت شود.
شعبان تأکید کرد: لازم است مسئولین نسبت به کشاورزان منطقه لطف و هماهنگی داشته باشند و کمباینهای برداشت پنبه را به منطقه بیاورند. اگر این امر صورت بگیرد، مطمئن باشید کشاورزان به سمت این محصول میآیند.
جلوگیری از خروج ارز با طرح توسعه کشت پنبه
محمد شاهوردی رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی لرستان هم با اشاره به واردات سالانه ۵۰ هزار تن پنبه در کشور گفت: با کشت پنبه در پنج استان بهصورت تحقیقاتی و توسعه آن در زمینهای کشاورزی میتوان از خروج ۲۰۰ میلیون دلار سالانه از کشور جلوگیری کرد.به گفته وی کاهش مصرف آب، اشتغالزایی گسترده، سازگاری با اقلیم خشک،امکان کشت در زمینهای کمبازده و تولید خوراک دام از مزیتهای کشت طلای سفید در ایران است.
