تاریخچه مرکز

مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان قزوین
 

مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان قزوین متشکل از دو مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی و نیز مرکز آموزش جهاد کشاورزی قزوین است که بر مبنای مصوبه هیئت امنای سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی در سال 1394 شکل گرفت. 
 

مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی 
سابقه تحقیق در حوزه کشاورزی قزوین به 50 سال پیش و به سازمان عمران و دشت قزوین که دارای واحد تحقیقاتی بوده است بازمی‌گردد. با این حال، مرکز تحقیقات کشاورزی استان قزوین در سال 1373 تأسیس شد و در ساختمان سازمان کشاورزی سابق مستقر گردید. این مرکز در سال 1378 به ساختمانی که در کیلومتر 5 جاده اقبالیه- قزوین و در تملک سازمان کشاورزی است منتقل شد و به عنوان یک واحد مستقل کار خود را آغاز نمود. در سال 1374 نیز مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور دام قزوین تشکیل شد. در سال 1381 با ادغام دو مرکز تحقیقات، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان تشکیل شد. همچنین در سال 1394 با ادغام مرکز تحقیقات با مرکز آموزش جهاد کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان قزوین تشکیل شد.

این مرکز در سال 1366 اولین طرح تحقیقاتی خود تحت عنوان "اثرمتقابل گوگرد و پتاس برروی کمیت وکیفیت محصول یونجه" را با مسئولیت آقایان پرویز مهاجرمیلانی و هوشنگ سیستانی اجرا کرد. از آن پس این مرکز توانسته است بالغ بر 700 طرح تحقیقاتی را به سرانجام برساند. وظایف پژوهشی این مرکز از ابتدا در قالب بخش‌های تحقیقاتی ده گانه و در حال حاضر در بخشهای تحقیقاتی خاک و آب، جنگل و مرتع، گیاهپزشکی، زراعی و باغی و علوم دامی به انجام می‌رسد.

 

بخش تحقیقات خاک و آب
بخش تحقیقات خاک و آب هم زمان با تاسیس مرکز تحقیقات کشاورزی استان قزوین در سال 1373 فعالیت خود را آغاز نمود. این بخش در گرایش‌های مختلف علوم خاک شامل شیمی و حاصلخیزی خاک، تغذیه گیاهی، بیولوژی خاک، آبیاری و فیزیک خاک، پایداری اراضی، استعداد سنجی و ارزیابی اراضی پژوهش می کند.

 

بخش تحقیقات جنگل و مرتع
بخش تحقیقات جنگل و مرتع فعالیت تحقیقاتی خود را از سال 1373 آغاز نمود. حوزه فعالیت این بخش تحقیقاتی شناخت دقیق و همه جانبه عناصر و مؤلفه‌های مؤثر در منابع طبیعی تجدید شونده در گرایش های مختلف منابع طبیعی شامل؛ مرتع، جنگل، بیابان، گیاهان دارویی، حمایت و حفاظت و گیاهشناسی می باشد. 

 

بخش تحقیقات گیاه‌پزشکی
بخش تحقیقات گیاه‌پزشکی در سال 1373 هم زمان با تاسیس مرکز تحقیقات کشاورزی استان وظایف سازمانی خود را با عنوان بخش آفات و بیماری ها شروع نمود. موضوعات مهمی که قبل از تاسیس بخش، مطالعات بیشتری روی آنها انجام پذیرفته عبارت بودند از: سن گندم، آفات زیتون، علف‌های هرز مزارع و باغات و کنترل آن ها و بیماری‌های باکتریایی درختان میوه و در حال حاضر دامنه مطالعات بخش به سیستماتیک حشرات، مقاومت گیاهان به حشرات، مدیریت تلفیقی آفات و بیماری‌های گیاهی گسترش یافته است. 

 

بخش تحقیقات زراعی و باغی
این بخش همزمان با تاسیس مرکز تحقیقات کشاورزی استان قزوین در سال 1373 فعالیت خود را آغاز نمود و یکی از بخش‌های بزرگ مرکز به شمار می‌آید که شامل زیر بخش‌های تحقیقاتی غلات، باغبانی، دانه‌های روغنی، ذرت و گیاهان علوفه‌ای و دیم می باشد. 

 

بخش تحقیقات فنی و مهندسی
بخش تحقیقات فنی و مهندسی از سال 1381 فعالیت تحقیقاتی خود را آغاز کرد. زمینه کاری بخش عمدتاً با محوریت آبیاری تحت فشار، کارآیی مصرف آب، مشارکت آب بران، ارزیابی و بهینه سازی شبکه¬های آبیاری و زهکشی، طراحی، ساخت و ارزیابی ماشین های کشاورزی و تعیین شاخص ها و اثرات خشکسالی بوده است. فعالیت این بخش در سال 1394 متوقف گردید.

 

بخش تحقیقات علوم دامی
بخش تحقیقات علوم دامی فعالیت خود را از سال 1373 در زیر بخش‌های تحقیقاتی گوسفند، بز، طیور صنعتی و زنبور شروع کرد. 

 

بخش تحقیقات آبخیزداری 
در سال 1373 هم زمان با تأسیس مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور دام، بخش تحقیقات آبخیزداری فعالیت خود را در زمینه‌های کنترل فرسایش و حفاظت خاک، هیدرولوژی و آبخوان¬داری و مطالعات منابع آب و تغذیه مصنوعی آغاز نموده است. 
فعالیت این بخش با بازبینی بخش های تحقیقاتی در سال 1394 متوقف گردیده و تنها دارای یک پست مصوب با نیروی هیئت علمی می باشد.

 

گروه تحقیقات  اقتصاد کشاورزی
گروه تحقیقات اقتصادی کشاورزی در سال 1384 فعالیت خود را در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آغاز و در سال 1394 به کار خود پایان داد. 

 

بخش تحقیقات دامپزشکی
بخش تحقیقات دامپزشکی در زمینه بیماری‌های طیور از سال 1373 شروع به کار نمود. اهداف بخش شامل ارائه طرح‌های تحقیقاتی در زمینه شناسایی و جداسازی و تعیین هویت ویروس‌ها و میکروب‌های بیماری‌گر در طیور صنعتی می‌باشد. در این راستا شناسایی کانون‌های بیماری، چگونگی ریشه‌‌کنی و مبارزه با بیماری‌های طیور نیز مطرح می‌باشد. همکاری با بخش طیور اداره دامپزشکی استان وکلینیک‌های خصوصی در این زمینه اساس کار است. فعالیت این بخش در سال 1394 متوقف گردید. 

 

واحد کنترل و گواهی بذر و نهال
واحد کنترل گواهی بذر مرکز تحقیقات، قبل از تشکیل مؤسسه ثبت و گواهی به عنوان زیرمجموعه بخش مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج فعالیت می‌کرد. پس از تأسیس مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال کشور، واحد استانی در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی قزوین در سال 1388 ایجاد و فعالیت خود را در راستای سیاست‌های مؤسسه به صورت مستقل آغاز نمود. ضرورت تشکیل این واحد در ساماندهی امر تولید بذر و نهال، حفظ تنوع ژنتیکی، حفظ حقوق مالکیت معنوی، شناسایی و ثبت ارقام جدید و تراریخته گیاهی، کنترل و نظارت بر امور بذر و نهال آن ها، نظارت دقیق و مستمر بر مزارع تولید بذر و باغ‌های مادری تولید پیوندک، کنترل و صدور گواهی اصالت ژنتیکی، سلامت و کیفیت بذر و نهال تولیدی است. 

 

ایستگاه های تحقیقاتی
این مرکز با دارا بودن 4 ایستگاه تحقیقاتی و 2 پایگاه تحقیقاتی تلاش ویژه¬ای در جهت افزایش حضور کارآمد محققین و افزایش بهره¬وری ازعرصه¬ها و ایستگاههای تحقیقاتی را مدنظر قرار داده است. عناوین ایستگاههای تحقیقاتی تحت پوشش از بدو تاسیس تاکنون عبارت است از: 
ایستگاه تحقیقات کشاورزی و علوم دامی (اسماعیل آباد)
ایستگاه تحقیقات گیاهان دارویی (الموت)
ایستگاه تحقیقات کشاورزی انگور تاکستان
ایستگاه تحقیقات پسته (یزبر)
ایستگاه تحقیقات گوسفند و بز نژاد شال
ایستگاه تحقیقاتی آبخوانداری چسکین
ایستگاه تحقیقاتی زیتون لوشان
ایستگاه تحقیقاتی مرتع نودهک

 

آزمایشگاه های مرکز نیز عبارتند از:

• آزمایشگاه مرکزی
• آزمایشگاه گیاهپزشکی
• آزمایشگاه خاک و آب
• آزمایشگاه کشت و بافت
• آزمایشگاه ثبت و گواهی بذر و نهال

فعالیت های آموزشی
مرکز آموزش جهاد کشاورزی قزوین از نیمه دوم سال 1373 با تصویب شورای عالی تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی کشور فعالیت خود را آغاز نمود. فعالیت رسمی مجتمع از سال 1374 با برگزاری دوره های ضمن خدمت کارکنان و بهره برداران کشاورزی شروع شد و از سال تحصیلی 77-76 در شاخه دانش‌آموزی به فعالیت پرداخت.  
فعالیت در شاخه علمی- کاربردی با یک رشته کاردانی و با 23 نفر دانشجو از سال 79-78 شروع شد که با پیگیری مستمر و موفقیت‌های به‌دست‌آمده در زمینه آموزش، این تعداد در سال 91-90 به 14 رشته شامل 5 مقطع کاردانی‌ ترمی، 5 مقطع کاردانی پودمانی، 4 مقطع کارشناسی با 450 نفر دانشجو افزایش‌یافت. شاخه دانش‌آموزی نیز که با یک مهارت و 15 نفر دانش‌آموز از سال تحصیلی 77-76 آغاز شد، در سال 91-90 به 17 مهارت با 205 نفر دانش‌آموز افزایش‌یافت. جذب داوطلبان در شاخه دانش‌آموزی در دو گروه کاردانش؛ فنی و حرفه‌ای انجام می‌شود. 
این مرکز آموزشی دارای امکانات متعددی شامل نمازخانه، 55 هکتار زمین کشاورزی، 3 واحد خوابگاهی، سالن آمفی تئاتر، سالن غذاخوری، دو واحد گلخانه، یک واحد مرغداری گوشتی، یک واحد مرغداری تخم گذار، واحد تولید قارچ، کتابخانه، کارگاه ماشین آلات، 13 کلاس درس و سه واحد آزمایشگاه می باشد.

 

معاونت آموزشی
هم زمان با تشکیل مرکز آموزش، معاونت آموزشی در مرکز شکل گرفت. این معاونت با نظارت مستقیم بر سه اداره آموزش کارکنان، اداره آموزش بهره برداران و اداره آموزش های رسمی ضمن نیازسنجی و ارائه راهکارهای لازم در خصوص چگونگی اجرای آموزش ها با جمع آوری و گزارش ها و پیش رو قراردادن اهداف وزارت خانه مطبوع اقدام به برنامه ریزی و ابلاغ برنامه آموزشی کرده است. در سال 1394 با ادغام مرکز آموزش جهاد کشاورزی با مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی این مجموعه با نام مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان قزوین ادامه فعالیت داد.
 

اداره آموزش بهره برداران
اداره آموزش بهره برداران فعالیت آموزشی خود را  از سال 1373 آغاز نمود. محوریت موضوعی فعالیت های آموزشی دفتر آموزش بهره برداران، آموزش های فنی و حرفه ای می باشد. مشخصه این آموزش ها، ایجاد مهارت و توانایی برای احراز شغل یا افزایش مهارت شغلی می باشد که منجر به صدور گواهینامه¬های مهارت می شود. این آموزش ها در زمینه ارتقاء و نگاهداشت مهارت های غیررسمی بهره برداران کشاورزی و فنی حرفه ای رسمی ارائه می¬شوند.

 

اداره آموزش های رسمی
فعالیت در شاخه علمی- کاربردی با یک رشته کاردانی و با 23 نفر دانشجو از سال 79-78 شروع شد که با پیگیری مستمر و موفقیت های به دست آمده در زمینه آموزش، این تعداد در سال 91-90 به 14 رشته شامل 5 مقطع کاردانی ترمی، 5 مقطع کاردانی پودمانی، 4 مقطع کارشناسی با 450 نفر دانشجو افزایش یافت. شاخه دانش‌آموزی نیز که با یک مهارت و 15 نفر دانش‌آموز از سال تحصیلی 77-76 آغاز شد، در سال 91-90 به 17 مهارت با 205 نفر دانش‌آموز افزایش‌یافت. جذب داوطلبان در شاخه دانش‌آموزی در دو گروه کاردانش؛ فنی و حرفه‌ای انجام می‌شود. از سال 1395 نیز با اخذ مجوزهای مربوطه دوره¬های سنجش مهارت کشاورزی با سه عنوان دوره شروع به فعالیت نموده است.

 

اداره آموزش های کارکنان:
اداره آموزش کارکنان از سال 1374 به منظور ارتقاء و افزایش دانش فنی پرسنل زیرمجموع سازمان شروع به فعالیت نمود. این اداره با تهیه و تدوین برنامه های آموزشی کارکنان و مدیران، نیازسنجی دوره های آموزش کارکنان و مدیران، نظارت بر فرایند اجرای دوره های آموزشی کارکنان و مدیران، اخذ مجوز جهت دوره¬های آموزشی، پیگیری و هماهنگی لازم برای اعطای گواهینامه نوع دوم و برگزاری آزمون جامع  ارتقاء شغلی، ارائه گزارش عملکرد مراکز به صورت مستمر و برحسب نیاز به مسئولین مربوطه، تشکیل بانک اطلاعات مدرسین و به روز نمودن آن در راستای اهداف وزارت مطبوع اقدام نموده است.

 

مرکز رشد کشاورزی و منابع طبیعی استان قزوین
این مرکز در سال 1392 طی مجوز شماره 23341/224 مورخ 13/5/1392 وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و سازمان تحقیقات) برای دستیابی به اهداف ذیل تأسیس شد:
بسترسازی جهت تجاری کردن دستاوردهای تحقیقاتی در زمینه علوم کشاورزی
ایجاد زمینه کارآفرینی، حمایت از نوآوری و خلاقیت نیروهای محقق جوان
کمک به رونق اقتصاد محلی مبتنی بر فناوری های نو در زمینه کشاورزی و منابع طبیعی
ایجاد فضای لازم جهت گسترش و رشد واحدهای کوچک و متوسط دانش مدار در زمینه های فناوری