راهکارهای نوین برای مدیریت ضایعات کشاورزی

به گزارش روابط عمومی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان ایلام، با همت محقق مرکز تحقیقات کارگاه آموزشی با عنوان " وضعیت ضایعات بخش کشاورزی و راهکارهای مدیریتی در جهت توسعه پایدار" در بستر شبکه آموزش کشاورزی (شاک) برگزار شد.

سارا صفری محقق بخش زراعی باغی مرکز در این کارگاه عنوان کرد: در سطح بین‌المللی سالانه مقدار زیادی از تولیدات بخش کشاورزی بین 10 تا 50 درصد به صورت ضایعات از چرخه مصرف خارج  می‌شود. در کشور ما نیز به طور متوسط 30 درصد یا به عبارتی420 هزار تن از محصولات کشاورزی به دلیل نارسایی‌های موجود در سیستم نگهداری، تبدیل و توزیع، ضایع می‌شود. این در حالی است که 70  درصد از ضایعات و پسماندهای کشاورزی کشور ارگانیک و حیاتی است و می‌تواند به خاک برگردد. از این‌رو برخلاف وجود قابلیت‌های غیرقابل انکار در بخش کشاورزی، مشکل عمده ساختار کشاورزی، فقدان سازماندهی مناسب در مدیریت جامع و فقدان ایجاد انگیزه در بهره‌برداری بهینه و پایداری از منابع است.

صفری تأکید کرد: علاوه بر مشکلات زیست‌محیطی و بهداشتی که به دنبال دفن، سوزاندن و رها کردن ضایعات و پسماندهای کشاورزی پدیدار می‌شود، افزایش ضایعات کشاورزی خسارت‌های اقتصادی فراوانی نیز به همراه دارد که می‌توان به هدر دادن منابع محدود (آب، خاک و ...)، پایین آوردن کیفیت و ارزش محصول، هدر دادن نهاده‌های یارانه‌ای، افزایش نیاز به واردات، کاهش درآمد و تهدید موقعیت شغلی تولیدکننده (کشاورز) را اشاره کرد. بنابراین بخش کشاورزی با داشتن نقش اساسی در اقتصاد کشورهای در حال توسعه، نیازمند رسیدن به توسعه پایدار، با حفظ منابع طبیعی برای  نسل‌های آینده است.

وی در ادامه انواع ضایعات در بخش‌های مختلف را شامل بقایای زراعی، ضایعات دامپروری، ضایعات صنایع فرآوری مواد غذایی و محصولات کشاورزی، ضایعات حاصل از آبزی‌پروری، ضایعات تجهیزات و ماشین‌آلات مزرعه و بسته‌بندی، سیلو و ضایعات آگریپلاستیک عنوان کرد.

در پایان راهکارهای مدیریتی کاهش ضایعات را شامل سه دسته راهکارهای فنی و تکنولوژیکی (شامل استفاده از فناوری‌های نوین در برداشت و نگهداری محصولات، توسعه روش‌های فرآوری و بسته‌بندی مناسب و بکارگیری سیستم‍‌های هوشمند نظارت بر ضایعات)، راهکارهای اقتصادی و سیاست‌گذاری (شامل مشوق‌های مالیاتی و یارانه‌ای و حمایت از کشاورزان برای کاهش ضایعات، توسعه زیرساخت‌های بازیافت و تبدیل ضایعات به انرژی یا کود و سیاست‌های دولتی و قوانین کاهش پسماند کشاورزی) و راهکارهای اجتماعی و فرهنگی (شامل آموزش و ترویج فرهنگ مصرف بهینه در زنجیره تولید تا مصرف و مشارکت ذینفعان (کشاورزان، صنایع تبدیلی، مصرف‌کنندگان) دانست و در خصوص هر کدام از این راهکارها توضیحاتی را ارائه داد.