لزوم اثرگذاری مؤسسه در جهت‌دهی به نگاه کلان بخش اجرا در عرصه منابع طبیعی کشور

به گزارش روابط عمومی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، علیزاده، در این جلسه، بر ضرورت شناخت دقیق و کافی اعضای هیئت علمی مؤسسه از فعالیت‌های بخش اجرا در عرصه منابع طبیعی کشور تأکید کرد و از رؤسای بخش‌های پژوهشی درخواست کرد ضمن شناخت دقیق نقاط ضعف مؤسسه در حوزه تحقیقات منابع طبیعی، به نقاط ضعف اقدامات بخش اجرا اشراف داشته باشند تا امکان بررسی و حل چالش‌ها و نقاط ضعف، در نشست‌های دوجانبه، فراهم شود.

علیزاده ضمن تأکید بر این نکته که هیچ تحولی بدون شناخت دقیق، نمی‌تواند انجام شود افزود: باید به سمتی پیش برویم که بتوانیم بخش اجرا را با دلایل منطقی، دقیق و علمی، قانع سازیم که برای حل مشکلات و چالش‌های مطالعاتی خود، به این مؤسسه مراجعه کند.

رئیس مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور با توجه به موضوع جلسه، به برخی از مسائل اجرایی در حوزه حفاظت و حمایت اشاره کرد و یکی از مهم‌ترین آنها، تأکید ایشان بر تفکیک گیاه‌پزشکی جنگل‌ها و مراتع کشور از گیاه‌پزشکی حوزه باغی و زراعی بود. وی گفت: آسیب‌شناسی جنگل (Forest pathology)،  ریشه‌های مشترکی با آسیب‌شناسی گیاهی (Plant pathology) دارد، اما الزاماً یکی از تخصص‌های آن نیست. بلکه آسیب‌شناسی جنگل به عنوان یک تخصص از علم جنگل‌داری (Forestry)، بر رویکردی اکولوژیکی (Ecological approach) تکیه دارد.

علیزاده ادامه داد: یک رویشگاه جنگلی، متشکل از تعدادی از گونه‌های درختان، درختچه‌ها و بوته‌های جنگلی و نیز فون بسیار غنی از بندپایان، بی‌مهرگان، مهره‌داران و سایر جانوران است. آسیب‌شناسی جنگل به طور عمده به اکولوژی بخشی از این فون و فلور، به عنوان آفات و بیمارگرها و نحوه تعامل آنها با میزبانانشان می‌پردازد. وی ادامه داد: در این دیدگاه اکوسیستمی، آفات و بیمارگرها، دیگر "دشمن"  نیستند بلکه، گوشه‌ای از  بازیگران کلیدی (Key actors) اکوسیستم هستند. بر این اساس، طبیعی است که رفتار و مواجهه ما با این بخش از اکوسیستم‌های طبیعی باید به فراخور شرایط این اکوسیستم‌ها تعیین و تنظیم شود، نه مانند عرصه‌های باغی و زراعی.

وی در بخش دیگری از سخنانشان به موضوع نجات جنگل‌های غرب کشور پرداخت و گفت: این موضوع با محوریت جلوگیری از زوال بلوط، کانون تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری‌هایی در سطح کلان ملی شده است و گاهی هدایت آن نیز در خارج از سازمان منابع طبیعی و حتی وزارت متبوع مانند: سازمان برنامه و بودجه کشور صورت می‌پذیرد. لذا ورود فعال مؤسسه به این موضوعات و طرح مباحث علمی و کارشناسانه، فارغ از منافع فردی، مؤسسه‌ای و یا بخشی، و ارائه نقطه نظرات اصلاحی خود در چارچوب منافع ملی، می‌تواند از برخی از انحرافات جدی کارشناسی در این موضوعات ملی، جلوگیری کند.

علیزاده، به موضوع نقد جدی بر نحوه مبازره با آفات و عوامل بیماریزا در جنگل‌ها و مراتع کشور که به‌طور مرسوم، سالانه در جای‌جای کشورمان مطرح می‌شود پرداخت و در این‌خصوص، اشاراتی به استفاده نادرست، بی‌موقع و ناقص از محلول‌های بیولوژیک در مبارزه با آفات جنگلها و مراتع، مبارزه با موش و سایر جوندگان و نیز نحوه مبارزه با سفیدک سطحی تاغ و برخی دیگر از عوامل، نمود و تأکید کرد: شناخت و اشراف دقیق بخش تحقیقات حفاظت و حمایت به این عملیات، می‌تواند نقاط قوت و ضعف آنها را احصاء و برای نقاط ضعف آنها چاره‌اندیشی کند.

رئیس مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور در ادامه سخنان خود به نحوه تولید نهال‌های جنگلی و مرتعی و چگونگی نظارت بر سلامت آنها اشاره کرد و با مقایسه فرآیند تولید نهال باغی با نهال جنگلی گفت: برای تولید نهال‌های جنگلی، نظارت چندانی وجود ندارد. نهال در نهالستان‌های دولتی تولید و بدون صدور گواهی خاصی به متقاضی این نهال‌ها، که عمدتاً خود دولت است، ارائه می‌شود. ولی نهال باغی در نهالستان‌هایی که دارای مجوز هستند، تولید و پس از اخذ گواهی سلامت از سوی مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی نهال و بذر، به مشتریان بخش خصوصی عرضه می‌شود. علیزاده این سؤال را مطرح کرد که آیا در فرایند تولید این نهال‌های درختان جنگلی، نیازی به راه‌اندازی سامانه اخذ گواهی سلامت این نهال‌ها وجود دارد؟ یا خیر؟ و در صورت مثبت بودن پاسخ، جایگاه مؤسسه در این فرایند کجا قرار دارد؟

وی در ادامه، با اشاره به موضوع آتش‌سوزی در منابع طبیعی، پرداختن به آن را یکی از وظایف بخش حفاظت و حمایت دانسته و پس از ارائه توضیحاتی در این زمینه تأکید کرد: مؤسسه در اتفاقات و سوانح آتش‌سوزی‌هایی که به وقوع می‌پیوندد، باید فعال‌تر عمل کند. وی پیشنهاد کرد مؤسسه در مورد آتش‌سوزی اخیر در جنگل‌های هیرکانی یک مطالعه دقیق همه جانبه در ابعادی مانند: علل و عوامل وقوع، نحوه اطلاع رسانی، سرعت واکنش در برابر آن، روش‌های مورد استفاده برای اطفای آن، نقش مشارکت‌های مردمی در اطفای آن و میزان موفقیت ابزار و وسایل و شیوه‌های گوناگون به‌کار رفته در اطفای حریق، انجام دهد.

وی در پایان، مشارکت جدی مؤسسه در فعالیت‌های اجرایی، رصد، پایش، مراقبت و حفاظت جنگل‌ها و مراتع کشور را در کنار همکاران سازمان منابع طبیعی در اقصا نقاط کشور و پا به پای آنان، خواستار شد و تأکید کرد: این امر می‌تواند اولا، محققان مؤسسه را از مشکلات، موانع و محدودیت‌های بخش اجرا در انجام وظایفش آگاه سازد ثانیاً، در پیشنهاد طرح‌های تحقیقاتی، به واقعیت‌های ملموس عرصه‌های گوناگون منابع طبیعی توجه بیشتری مبذول شود.

در طی این جلسه، گزارش سیده معصومه زمانی رئیس بخش تحقیقات حفاظت و حمایت، با موضوع: "برنامه‌ها و اقدامات سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور در حوزه گیاه‌پزشکی" برای اعضای حاضر، ارائه و به بحث و تبادل‌نظر گذاشته شد. وی در این گزارش مشروح، با اشاره به ساختار تشکیلاتی سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور در حوزه گیاه‌پزشکی، به موضوعاتی از جمله: ساختار سازمان در حوزه گیاه‌پزشکی، وظایف دفتر حفاظت و حمایت و ساختار تشکیلاتی آن، وظایف این دفتر در برنامه هفتم پیشرفت، تاریخچه و اساس شکل‌گیری این دفتر و جایگاه و اهمیت حفاظت و حمایت از منابع طبیعی پرداخت.

زمانی در ادامه گزارش خود، به مهمترین اقدامات اجرایی دفتر حفاظت و حمایت، پروژه گیاه‌پزشکی جنگل و مرتع، برنامه‌های اجرایی گروه گیاه‌پزشکی و دفتر حفاظت و حمایت، آفات و بیماری‌های مهم و کلیدی عرصه‌های منابع طبیعی کشور، دلایل اهمیت آفات، طرح‌های حفاظت و حمایت و در نهایت، موضوعات پیشنهادی طرح‌های پژوهشی در حوزه گیاه‌پزشکی منابع طبیعی اشاره کرد و پس از بحث و تبادل نظر، به پرسش‌های مطرح شده پاسخ داد.

جهت دریافت اخبار در کانال ایتا مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور کلیک کنید.