پیامدهای تضعیف سازمان تحقیقات ،آموزش و ترویج کشاورزی(تات) بر امنیت غذایی کشور
به گزارش روابط عمومی سازمان تات به نقل از پایگاه خبری تبریز کهن ،سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (تات) با بیش از ۵۰ سال سابقه قانونی، علمی و اجرایی، یکی از ستونهای اصلی حکمرانی کشاورزی در جمهوری اسلامی ایران است. این سازمان نه یک واحد اداری، بلکه بازوی علمی، مرجع تخصصی و مغز متفکر وزارت جهاد کشاورزی در سیاستگذاری، تولید دانش، انتقال فناوری و پشتیبانی علمی از تولیدکنندگان محسوب میشود.
هرگونه تضعیف، کوچکسازی یا ادغام غیرکارشناسی این سازمان، نه یک تغییر تشکیلاتی ساده، بلکه دستاندازی به شالوده امنیت غذایی کشور است.
جایگاه حقوقی و قانونی سازمان تات
سازمان تات به موجب مصوبه مجلس شورای اسلامی و با ماهیت هیأتامنایی و علمی تأسیس شده است.
این سازمان از ابتدا دارای قوانین، مقررات و ساختار خاص متناسب با مأموریت علمی خود بوده است.
از منظر حقوق عمومی و اداری:
هیأت علمی نمیتواند زیرمجموعه یک ساختار صرفاً اجرایی و اداری قرار گیرد.
نهاد علمی تابع منطق «دانش، استقلال رأی و مرجعیت تخصصی» است، نه سلسلهمراتب اداری.
بنابراین، هرگونه تنزل جایگاه سازمان تات به زیرمجموعه یک معاونت اجرایی (در ستاد یا استانها)، مغایر با روح قانون، نص مصوبه مجلس و اصول حکمرانی علم است.
نقش راهبردی تات در امنیت غذایی
امنیت غذایی بدون «دانش بومی، کاربردی و مستمر» ممکن نیست. سازمان تات طی پنج دهه گذشته:
با حدود ۱۸۰۰ عضو هیأت علمی و محقق در سراسر کشور
در حوزههای:
اصلاح و معرفی ارقام زراعی و باغی
بهنژادی دام و طیور
مدیریت آب و خاک
مقابله با تغییر اقلیم، خشکسالی و شوری
کاهش مصرف نهادهها و افزایش بهرهوری
توانسته است:
شکاف دانش–مزرعه را کاهش دهد
دانش را از مقاله به عرصه تولید منتقل کند
پایه علمی خوداتکایی نسبی در محصولات اساسی را فراهم آورد
تضعیف این ساختار، یعنی تضعیف بنیان علمی امنیت غذایی.
پیامدهای مستقیم تضعیف و کوچکسازی تات
فروپاشی زنجیره «تحقیق–آموزش–ترویج»
قدرت تات در یکپارچگی سهگانه آن است. هرگونه ادغام یا تقلیل:
تحقیقات را از نیاز مزرعه جدا میکند
آموزش را صوری و غیرمیدانی میسازد
ترویج را به انتقال بخشنامه تقلیل میدهد
- از بین رفتن استقلال علمی
وقتی محقق زیرمجموعه ساختار اجرایی شود:
اولویت علمی جای خود را به مصلحت اداری میدهد
نقد علمی سیاستهای نادرست حذف میشود
تصمیمسازی علمی قربانی تصمیمگیریهای کوتاهمدت میشود
- تضعیف استانها و تمرکزگرایی خطرناک
تات در استانها، تنها نهاد علمی مسئلهمحور بومی است. حذف یا تضعیف آن:
پژوهش را از اقلیم و مزرعه جدا میکند
کشاورزی را نسخهپیچِ مرکزگرا میکند
تابآوری غذایی مناطق را کاهش میدهد
پیامدهای راهبردی برای وزارت جهاد کشاورزی
وزارتخانهای که بازوی علمی مستقل نداشته باشد:
به وزارت «اجرای دستور» تبدیل میشود
در برابر بحرانها (خشکسالی، تحریم، تغییر اقلیم) بیپناه میماند
ناچار به واردات دانش، بذر، فناوری و حتی سیاست میشود
تضعیف تات، تضعیف اقتدار علمی وزارت جهاد کشاورزی است.
جمعبندی و هشدار
آنچه امروز در قالب تصمیمات پشت درهای بسته برای تضعیف یا کوچکسازی سازمان تات در حال شکلگیری است،
نه یک اصلاح ساختاری، بلکه خطایی راهبردی با آثار جبرانناپذیر است.
امنیت غذایی با دستور اداری تأمین نمیشود.
کشاورزی بدون مغز متفکر، به آزمون و خطا سپرده میشود.
تات اگر تضعیف شود، هزینه آن را کشاورز، مصرفکننده و حاکمیت همزمان خواهند پرداخت.
پیشنهاد پایانی
حفظ استقلال نهادی، علمی و استانی سازمان تات
تقویت جایگاه آن بهعنوان مرجع سیاستگذاری علمی کشاورزی
پرهیز از هرگونه تصمیم شتابزده، غیرقانونی و غیرکارشناسی
