تاریخچه

تعداد بازدید:۴۵

مبتکر تاسیس انجمن بیماری شناسی گیاهی ایران را می‌توان به درستی شادروان دکتر علی منوچهری کاشانی دانست. ایشان که استاد رشته بیماریهای گیاهی در دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران مستقر در کرج بود، نظر خود را در سال 1341 با دکتر قوام الدین شریف دوست و همشهری خود که در آن زمان مسئولیت قسمت تحقیقات بیماریهای گیاهی را در اداره کل بررسی آفات نباتی و قرنطینه (موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور) به عهده داشت، در میان نهاد و با همکاری و هم‌فکری او فعالیت‌های خود را در این راستا آغاز نمود. دکتر منوچهری تا زمان فوت زودهنگامش (1346) بار اصلی مسایل انجمن را به دوش می‌کشید و پس از درگذشت او، دکتر شریف پرچم برافراشته انجمن را به دست گرفت. 
هنگامی که انجمن در سال 1341 فعالیت خود را پی‌ریزی و آغاز نمود، هنوز هیچ انجمن علمی در رشته کشاورزی در ایران فعالیت نداشت و از این بابت می‌توان انجمن بیماری شناسی گیاهی ایران را طلایه دار این اقدام در علوم کشاورزی ایران دانست. انجمن از ابتدا نام "جمعیت کارشناسان بیماریهای گیاهی" را برای خود برگزید و تا سال 1348 آن را حفظ کرد. در این سال به دلیل هماهنگی با دیگر انجمن‌های علمی ایران به "انجمن بیماری شناسی گیاهی ایران" تغییر نام یافت. در سال 1341 تعداد فعالان بیماری شناسی گیاهی در ایران از تعداد انگشتان دو دست تجاوز نمی‌کرد و این افراد تقریبا همگی در تهران و کرج اشتغال داشتند. جلسات انجمن تقریبا ماهیانه تشکیل می‌گردید و از تمامی علاقمندان جهت شرکت در جلسات دعوت بعمل می‌آمد. زمان تشکیل جلسات عصرها و محل آن به دلیل عدم وجود محلی مناسب، در منزل شخصی دکتر شریف واقع در تهران خیابان خردمند شمالی برگزار می‌گردید. از سال 1342 به بعد که موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور به محل فعلی خود (واقع در اوین) نقل مکان یافت، جلسات انجمن هم به طور مستمر در این مکان تشکیل می‌گردید. تعداد افرادی که در سال 1341 (قبل از تعیین هیات مدیره) در جلسات انجمن شرکت می‌کردند، معدود و به ده نفر نمی‌رسید.
اولین نسخه اساسنامه انجمن در جلسه مورخ 1341/8/3 (در منزل دکتر شریف) به تصویب رسید. در این نسخه اساسنامه چهار نفر عضو هیات مدیره با سمت‌های: رییس، معاون، منشی و صندوقدار پیش‌بینی شده بود. در سومین جلسه مجمع عمومی منعقده در 1343/9/28، اصلاحاتی در اساسنامه به تصویب رسید و در آن تعداد اعضای هیات مدیره به پنج نفر با سمت‌های: رییس، معاون، منشی، حسابدار و مسئول انتشارات و تبلیغات افزایش یافت. این روش در نسخ اساسنامه‌های تغییر یافته بعدی نیز ملحوظ و در نتیجه تعداد و نحوه انتخاب اعضای هیات مدیره کماکان به قوت خود باقی مانده و اعمال می‌گردد و فقط عنوان منشی به دبیر و عنوان حسابدار به خزانه‌دار تغییر یافته است.
در دهه چهل شمسی انجمن‌های علمی تحت پوشش هیچ نهاد دولتی قرار نداشتند ولی از اوایل دهه پنجاه دولت تصمیم به نظارت آن‌ها گرفت. برابر این تصمیم انجمن‌ها موظف شدند پس از انتخاب هیات مدیره خود از شهربانی کل کشور کسب پروانه نمایند و سپس در روزنامه رسمی کشور مراتب را از طریق اداره کل ثبت شرکتها و مالکیت صنعتی منعکس نمایند. در این راستا انجمن بیماری شناسی گیاهی ایران ابتدا در سال 1352 و چند بار دیگر کسب پروانه نمود. از زمانی که وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (کمیسیون انجمن‌های علمی کشور) انجمن‌های علمی را تحت پوشش حمایتی و نظارتی خود قرار داده است، انجمن بیماری شناسی گیاهی ایران هم در راستای مقررات آن حرکت و فعالیت‌های خود را هماهنگ می‌نماید.
انجمن از همان اوایل تاسیس در اندیشه داشتن آرم (لوگو) مناسبی بود، که نشانگر اهداف و فعالیت‌های انجمن باشد. بدین جهت اولین بار در جلسه عمومی اسفند ماه 1342 و بار دیگر در جلسه عمومی سه‌شنبه 1343/4/16 از اعضای خود در این مورد طلب همکاری نمود. یک بار طرحی را که توسط مهندس پرویز طاهریان ارایه شده بود، جهت اظهارنظر اعضا در انتهای صفحه 18 شماره 5 (جلد اول) نشریه بیماریهای گیاهی منعکس شد (درسال 1343 همزمان با افتتاح رسمی موسسه تحقیقات گیاهپزشکی، شماره‌های قبلی نشریه بیماریهای گیاهی تجدید چاپ گردید. در چاپ مجدد آرم اشاره شده منعکس نگردیده است). ولی با توجه به جمیع جهات مورد توافق قرار نگرفت، تا اینکه در اوایل دهه پنجاه خانم الن مصطفوی (همسر دکتر مصطفی مصطفوی) گرافیست و نقاش آلمانی تبار طرح مورد استفاده فعلی را ارایه نمودند که مورد تصویب قرار گرفت. تغییر نام فارسی انجمن هم توسط آقای مهرداد مهرانفرد با استفاده از نرم افزار فتوشاپ در متن آرم اعمال گردیده است.

انجمن از آغاز شکل‌گیری خود در فکر انتشار نشریه‌ای بود. بر این اساس در سال 1342 شروع به انتشار نشریه‌ای با عنوان "بیماریهای گیاهی" نمود، که اولین شماره آن دی‌ماه 1342 انتشار یافت. این نشریه در آغاز جنبه خبری داشت ولی به مرور بر کیفیت و محتوی مقالات آن افزوده گردید، تا اینکه در سال 1372 به عنوان بهترین نشریه علمی – پژوهشی در رشته کشاورزی در ایران شناخته شد و لوح تقدیری از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از این بابت دریافت نمود. بیماریهای گیاهی نخست به صورت پلی کپی (از شماره 1 تا 8، جلد اول) سپس به صورت افست (از شماره 9 تا 12، جلد دوم و شماره 1 جلد سوم) انتشار یافت. از شماره 2 جلد سوم به بعد به صورت چاپ شده در قطع وزیری (تا جلد 44 سال 1387) و در قطع رحلی (از جلد 45 سال 1388) منتشر می‌شد. مقالات تا قبل از چاپ نشریه فقط به فارسی و از زمان چاپ (از شماره 2 جلد سوم) با فارسی و خلاصه انگلیسی یا انگلیسی و خلاصه فارسی تهیه و انتشار می‌یافتند. اعضای هیات تحریریه این نشریه از همان ابتدا براساس آیین‌نامه‌ای توسط اعضای پیوسته انجمن هر دو سال یکبار و در مجمع عمومی عادی انتخاب می‌گردیند. هزینه چاپ و انتشار این نشریه از ابتدا تا جلد 43 سال 1386 با کمک مالی موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور پرداخت می‌شد (به استثناء شماره‌های 3 و 4 جلد 13 و جلدهای 14 و 15 که با کمک مالی پژوهش‌های علمی کشور (وزارت علوم، تحقیقات و فناوری) منتشر شده است و از جلد 44 سال 1387 به بعد انجمن از محل اعتبارات خود هزینه‌های مربوطه را می‌پردازد. درضمن این موضوع قابل ذکر است که در سال 1346 نشریه بیماریهای گیاهی به دلیل مشکلاتی انتشار نیافته است.