نهمین کاروان ترویجی الگوی کشت در شهرستان سیوان استان ایلام

به گزارش روابط عمومی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان ایلام، همزمان با اجرای سراسری کاروان‌های ترویجی الگوی کشت در کشور، نهمین کاروان ترویجی ویژه الگوی کاشت محصولات زراعی با رویکرد سازگاری با تغییر اقلیم، روز چهارم آبان‌ماه ۱۴۰۴ در شهرستان سیوان استان ایلام برگزار و توسط صدا و سیمای مرکز ایلام پوشش داده شد.

این برنامه با هدف جریان‌سازی اجتماعی برای نهادینه‌سازی فرهنگ الگوی کشت ملی، آشنایی بهره‌برداران با پیامدهای تغییر اقلیم، ارائه راهکارهای سازگاری با شرایط جدید اقلیمی و تبیین نقش صندوق بیمه کشاورزی و تشکل‌های محلی در افزایش تاب‌آوری بخش کشاورزی اجرا شد.

علی نجفی‌فر، رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان ایلام، در حاشیه این برنامه گفت: هدف از برگزاری این کاروان‌ها، ترویج و تعمیق درک کشاورزان از ضرورت اصلاح الگوی کشت متناسب با شرایط اقلیمی استان است. تغییر اقلیم، الگوی بارش و دمای منطقه را به‌صورت محسوس دگرگون کرده و این امر انتخاب ارقام و زمان کاشت مناسب را به یک ضرورت تبدیل کرده است.

وی افزود: مرکز تحقیقات ایلام با همکاری مدیریت ترویج و سایر بخش‌های اجرایی، در تلاش است تا نتایج علمی تحقیقات کشاورزی به زبان ساده و کاربردی به بهره‌برداران منتقل شود تا تصمیم‌گیری آنان بر پایه داده‌های علمی باشد.

نجفی‌فر، با بیان اینکه تغییر اقلیم، برداشت بی‌رویه آب و تغییر روش‌های آبیاری موجب کاهش منابع آب زیرزمینی شده است، گفت: مدیریت بهینه مصرف آب و استفاده از شیوه‌های نوین آبیاری به‌ویژه آبیاری زیرسطحی می‌تواند نقش مهمی در کاهش تبخیر و صرفه‌جویی در مصرف آب کشاورزی ایفا کند.

وی در نهمین کاروان ترویجی کشاورزی افزود: بخش کشاورزی کشور در سال‌های اخیر با پدیده‌هایی چون خشکی، تغییر الگوی بارش، افزایش دما، سرمازدگی، شور شدن منابع آب و خاک و کاهش مواد آلی خاک روبه‌روست که این عوامل موجب کاهش حاصلخیزی زمین‌های کشاورزی شده است.

نجفی‌فر با اشاره به راهکارهای علمی برای مقابله با پیامدهای تغییر اقلیم، گفت: برنامه‌ریزی‌ها در سه محور اصلی شامل سازگاری، تاب‌آوری و تغییر نظام‌های تولید در حال پیگیری است.

وی توضیح داد: در محور نخست، یعنی سازگاری با تغییر اقلیم، تولید و توسعه ارقام زودرس، بررسی امکان تغییر فصل کشت در برخی محصولات و جایگزینی گیاهان مقاوم‌تر در دستور کار قرار گرفته است. همچنین با بهره‌گیری از منابع ژنتیکی بانک ژن ملی گیاهی ایران، شناسایی و گزینش ژن‌های سازگار با شرایط اقلیمی جدید دنبال می‌شود.

رییس مرکز تحقیقات در ادامه درباره محور دوم اظهار داشت: افزایش تاب‌آوری کشاورزی از طریق تولید بذر و ارقام مقاوم به تنش‌های زیستی و غیرزیستی، و نیز به‌روزرسانی عوامل مدیریتی مانند شیوه‌های آبیاری، تغذیه گیاهی و مدیریت آفات و بیماری‌ها در اولویت برنامه‌های تحقیقاتی است.

نجفی‌فر در توضیح محور سوم نیز گفت: تغییر نظام‌های تولید کشاورزی با رویکردهایی چون توسعه کشاورزی حفاظتی، استفاده از کشت مخلوط و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین در مدیریت مزرعه دنبال می‌شود تا پایداری تولید و امنیت غذایی کشور حفظ شود.

وی در پایان تأکید کرد: «تکیه بر دانش بومی، تحقیقات میدانی و انتقال یافته‌های نوین به مزرعه از مهم‌ترین راهکارهای کشور برای مقابله با اثرات تغییر اقلیم و حفظ منابع پایه کشاورزی است.»

در ادامه فریدون سلیمانی، معاون پژوهش و فناوری مرکز تحقیقات اثرات و پیامدهای تغییر اقلیم بر بخش کشاورزی، در نهمین کاروان ترویجی گفت: شرایط اقلیمی ایران به‌گونه‌ای است که تنها ۱۵ درصد از مساحت کشور در مناطق مرطوب و نیمه‌مرطوب، ۲۰ درصد در مناطق نیمه‌خشک و ۶۵ درصد در مناطق خشک قرار دارد و سهم ایران از منابع آب شیرین جهان کمتر از یک درصد است.

وی افزود: توزیع زمانی و مکانی بارش در کشور بسیار نامناسب است، به‌طوری‌که ۷۰ درصد بارندگی در ۲۵ درصد از سطح کشور رخ می‌دهد و ۷۵ درصد بارش‌ها نیز خارج از فصل آبیاری است.

سلیمانی با اشاره به اینکه نخستین پیامد منفی تغییر اقلیم، آسیب‌پذیری منابع آب است، اظهار داشت: کاهش بارش‌های مؤثر و افزایش تبخیر، موجب افت شدید منابع آب زیرزمینی و خشک شدن چشمه‌ها و قنات‌ها شده و کشاورزی را با بحران جدی روبه‌رو کرده است.

وی تخریب خاک و کاهش کیفیت محصولات کشاورزی را از دیگر پیامدهای تغییر اقلیم دانست و گفت: افزایش دما، کاهش بارش و شوری خاک، تولید محصولات اساسی مانند گندم، جو و برنج را کاهش داده و امنیت غذایی را تهدید می‌کند.

معاون مرکز تحقیقات اثرات تغییر اقلیم افزود: افزایش دما سبب گسترش آفات و بیماری‌های گیاهی و دامی، و همچنین کاهش تولید در بخش دام و طیور شده است.

سلیمانی در پایان هشدار داد: تداوم این روند پیامدهای اجتماعی و اقتصادی گسترده‌ای از جمله کاهش درآمد کشاورزان، رها شدن زمین‌ها و مهاجرت از روستا به شهر به‌دنبال دارد که می‌تواند ساختار اجتماعی و امنیت ملی را متأثر سازد.

در ادامه، طاهری، مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان ایلام، با تأکید بر اهمیت مشارکت اجتماعی در تحقق الگوی کشت اظهار داشت: اعتمادسازی و مشارکت مردمی از ارکان اساسی موفقیت در اجرای الگوی کشت ملی است. استمرار برگزاری این کاروان‌ها در سطح روستاها موجب ارتقای آگاهی کشاورزان و پایداری تولید در برابر تهدیدهای اقلیمی خواهد شد.

همچنین، نماینده صندوق بیمه بانک کشاورزی در این نشست گفت: بیمه کشاورزی ابزاری کلیدی برای تاب‌آوری اقتصادی بهره‌برداران در برابر خسارات ناشی از خشکسالی و سایر پدیده‌های اقلیمی است و نقش مهمی در پایداری تولید و اعتماد کشاورزان دارد.

این کاروان با حضور کارشناسان فنی، مروجان کشاورزی، کشاورزان پیشرو و نمایندگان دستگاه‌های مرتبط در منطقه میشخاص شهرستان سیوان برگزار و با استقبال بهره‌برداران محلی همراه شد.