در گفتوگوی رئیس بخش با روابط عمومی؛
نگاهی به بخش تحقیقات زیستفناوری منابع طبیعی
به گزارش روابط عمومی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، حسامزاده، در این گفتوگو با اشاره به ظرفیتها و توانمندیهای موجود اظهار داشت: بخش تحقیقات زیستفناوری منابع طبیعی در سال ۱۳۷۰ با هدف پژوهش در زمینههای ژنتیک، فیزیولوژی و اصلاح گونههای مرتعی، جنگلی و دارویی، در مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور تأسیس شد.
وی ادامه داد: این بخش با همکاری سایر گروههای مستقل و بخشهای تحقیقاتی مؤسسه، پژوهشهای کاربردی در حوزه زیستفناوری را با همکاری نیروهای متخصص و تجهیز آزمایشگاهها، پیش میبرد و از زمان تأسیس تاکنون، تعداد زیادی طرح تحقیقاتی با نتایج کاربردی را به پایان رسانده و پروژههای متعددی نیز در دست اجرا دارد. حسامزاده تصریح کرد: این بخش، مانند یک “ماشین فناوری پیشرفته در دل طبیعت”، با بهرهگیری از علوم مدرن، در راستای حفظ و تقویت سرمایههای منابع طبیعی کشور گام برمیدارد.
حسامزاده در تشریح ساختار و اهم فعالیتهای این بخش تحقیقاتی گفت: بخش تحقیقات زیستفناوری منابع طبیعی، متشکل از چهار گروه تخصصی اصلی به شرح ذیل است که هر کدام، بر جنبههای خاصی از تحقیقات متمرکز هستند:
-گروه زیستشناسی مولکولی
اهم فعالیتها:
- انجام تحقیقات مولکولی برای رفع تنگناهای اکوسیستمهای جنگلی، مرتعی و بیابانی.
- بررسی تنوع ژنتیکی گونههای مختلف جنگلی، مرتعی و دارویی بر اساس نشانگرهای مولکولی.
- مطالعات سیستماتیک مولکولی گیاهان در کنار سیستماتیک کلاسیک.
- ایجاد ژنوتیپهای جدید با کارایی خاص از طریق جهشزایی.
-گروه سیتوژنتیک و اصلاح نباتات
اهم فعالیتها:
- ایجاد نخستین پایگاه داده اطلاعات کروموزومی کشور.
- تولید هیبریدهای تریپلویید (3x) در صنوبر برای افزایش عملکرد تولید چوب.
- بررسی تنوع ژنتیکی گیاهان جنگلی، مرتعی و دارویی.
- انجام دورگگیریهای درونگونهای و بینگونهای برای ایجاد دورگهای برتر و تنوع ژنتیکی.
- بررسیهای سیتوژنتیکی، سیتوتاکسونومیکی، پروتئینی و آنزیمی.
- مطالعه مکانیزمهای تولیدمثل در گیاهان.
- بررسیهای کاریولوژیکی گونههای مختلف از جنسهای آویشن، مرزه، آتریپلکس، شمشادو انواع مختلف از لگومها و گراسهای موجود در بانک ژن منابع طبیعی ایران.
- بررسیهای تنوع ژنتیکی ( مارکر مولکولی) گونههای مختلف گیاهی.
– گروه کشت بافت وحفظ ذخایر ژنتیکی در شرایط فراسرد
اهم فعالیتها:
- ریزازدیادی گونههای جنگلی، مرتعی، بیابانی و دارویی.
- ایجاد تنوع سوماکلونال و گامتوکلونال برای اهداف اصلاحی.
- تولید گیاهان هاپلوئید (کشت بساک و میکروسپور) برای اهداف اصلاحی.
- مطالعات جنینزایی سوماتیکی برای تولید بذرهای مصنوعی.
- کاربرد تکنیکهای کشت و نجات جنین برای غلبه بر خودناسازگاریها.
- کشت سلولی و امتزاج پروتوپلاستی به منظور تولید دورگههای غیرجنسی.
- حفظ ذخایر ژنتیکی در شرایط فراسرد (Cryopreservation) در دمای ۱۹۶- درجه سانتیگراد.
- استفاده از شرایط شبه فتواتوتروف و فتواتوتروف برای بهبود ریزازدیادی.
- افزایش متابولیتهای ثانویه از طریق کشت ریشه موِیین و الیسیتورها.
– گروه فیزیولوژی گیاهی
اهم فعالیتها:
- بررسی اثرات فیزیولوژیک تنشهای غیرزیستی (شوری، سرما، گرما و خشکی) بر گیاهان.
- مقایسه سازوکارهای تحمل به خشکی و شوری در گونههای مختلف جنگلی و مرتعی.
- تشخیص عوامل شوری در مناطق مختلف و تأثیر آن بر گیاه.
- بررسی تأثیر شوری و خشکی بر مؤلفههای فیزیولوژیک.
- تشخیص اختلالات تغذیهای در گیاهان از طریق علائم ظاهری، تجزیه برگ و خاک.
- بررسی اثر فاکتورهای محیطی بر جذب عناصر.
- مطالعات دگرآسیبی (Allelopathy) گیاهان بر یکدیگر.
- اندازهگیری دقیق ۵۸ عنصر مختلف.
– گروه سیتوژنتیک و اصلاح نباتات
اهم فعالیتها:
- ایجاد نخستین پایگاه داده اطلاعات کروموزومی کشور.
- تولید هیبریدهای تریپلویید در صنوبر برای افزایش عملکرد تولید چوب.
- بررسی تنوع ژنتیکی گیاهان جنگلی، مرتعی و دارویی.
- انجام دورگگیریهای درونگونهای و بینگونهای برای ایجاد دورگهای برتر و تنوع ژنتیکی.
- بررسیهای سیتوژنتیکی، سیتوتاکسونومیکی، پروتئینی و آنزیمی.
- مطالعه مکانیزمهای تولیدمثل در گیاهان.
- بررسی های کاریولوژیکی گونههای مختلف گیاهی موجود در بانک ژن منابع طبیعی ایران.
- بررسیهای تنوع ژنتیکی.
حسامزاده در بخش دیگری از این گفتوگو، به برخی از دستاوردهای شاخص این بخش اشاره کرد:
معرفی و نامگذاری ارقام جدید، ایجاد نخستین پایگاه داده اطلاعات کروموزومی کشور، دستیابی به دانش فنی ریزازدیادی، کشت بافت پیشرفته، تأسیس کرایوبانک ژن، تشکیل باغ بذر و تولید بذر و نهال شناسنامهدار، اصلاح گیاهان دارویی، تولید یونجه ضد نفخ با استفاده از مهندسی ژنتیک، معرفی گونههای انباشتهساز فلزات سنگین و انتشار ۱۳ جلد کتاب، ۳۲ دوره مجله تخصصی، بیش از ۹۰۰ مقاله علمی، اجرای بیش از ۲۰۰ طرح تحقیقاتی و ثبت پنج اختراع.
وی در انتها ابراز امیدواری کرد بخش تحقیقات زیستفناوری منابع طبیعی با تکیه بر توانمندی کارشناسان و تجهیزات پیشرفته آزمایشگاهی خود، ضمن توسعه نوآوریهای خود، آیندهای سبزتر و پایدارتر برای کشور رقم بزند.
جهت دریافت اخبار در کانال ایتا مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور کلیک کنید.
